Η Κωνσταντινούπολη ήταν η πρώτη μου εμπειρία εκτός Ελλάδας και για να είμαι ειλικρινής ήταν σαν να μην έφυγα ποτέ από τη χώρα. Αδιαμφισβήτητα, η ιστορία της "Πόλης των πόλεων" είναι άκριτα συνδεδεμένη με αυτή της χώρας μας. Παρόλο που έχουν περάσει εκατοντάδες χρόνια από τότε που αυτά τα μέρη ήταν ελληνικά, η ελληνική αύρα συνεχίζει να πλανάται έντονα στον αέρα! Μια πόλη μοιρασμένη ανάμεσα σε δύο ηπείρους, καταδικασμένη να χωρίζει Δύση από Ανατολή. Με κτίρια εξέχουσας Βυζαντινής αρχιτεκτονικής και τζαμιά με μιναρέδες, καταγάλανα νερά και γραφικά σοκάκια, πολίτικη κουζίνα σε όλο της το μεγαλείο και διασκέδαση με ναργιλέδες και γυναίκες “master” στον χορό της κοιλιάς. Όλα αυτά κάνουν την Κωνσταντινούπολη μια από τις πιο ιδιαίτερες πόλεις στον κόσμο, που πρέπει χωρίς ενδοιασμούς να εξερευνήσετε.

Λίγα λόγια για τη πόλη

 Η Κωνσταντινούπολη, αναφερόμενη διεθνώς ως Ιστανμπούλ, είναι η μεγαλύτερη πόλη της Τουρκίας και η πέμπτη πολυπληθέστερη στον κόσμο, με πληθυσμό 15,46 εκατομμύρια κατοίκους! Είναι κτισμένη στη θέση της αρχαίας ελληνικής πόλης του Βυζαντίου, που ονομάστηκε έτσι από τον Βύζαντα των Μεγάρων, ο οποίος την ίδρυσε κατά το έτος 667 π.Χ.. Από το 330, στα χρόνια της Βυζαντινής Αυτοκρατορίας ονομάστηκε Κωνσταντινούπολις, διατηρώντας την ονομασία της και μετά την κατάκτησή της από τους Τούρκους στην Οθωμανική Αυτοκρατορία, μέχρι τα χρόνια της Τουρκικής Δημοκρατίας. Είναι κτισμένη στις δύο πλευρές του Κερατίου Κόλπου (Altın Boynuz) στη νότια είσοδο του στενού πορθμού του Βοσπόρου (Boğaziçi), ο οποίος με μήκος περίπου 35 χλμ. συνδέει τη Μαύρη Θάλασσα (Karadeniz) στον βορρά με τη θάλασσα του Μαρμαρά (Marmara Denizi) στον νότο. Αποτελεί κατά αυτό τον τρόπο τη μοναδική πόλη στον κόσμο που βρίσκεται σε δύο ηπείρους, την Ευρώπη (Ανατολική Θράκη) και την Ασία, όντας έτσι το οικονομικό, πολιτιστικό και ιστορικό κέντρο της χώρας! Δεν είναι λίγοι αυτοί που την προσφωνούν Πόλη των πόλεων, ενώ και ο Ναπολέοντας είχε αναφωνήσει ότι αν όλος ο κόσμος ήταν ένα κράτος, τότε πρωτεύουσα θα έπρεπε οπωσδήποτε να είναι η Κωνσταντινούπολη! Ως Έλληνες φυσικά είμαστε ιδιαίτερα συνδεδεμένοι με την άλλοτε πρωτεύουσα του Βυζαντίου, καθώς αποτέλεσε το λίκνο του Χριστιανισμού. Στόχος μου είναι να μοιραστώ μαζί σας, όσα πιστεύω ότι πρέπει να δει κάποιος που επισκέπτεται την Πόλη για πρώτη φορά.

Ayasofya

 Για τους περισσότερους επισκέπτες της Κωνσταντινούπολης, η Αγία Σοφία (Ayasofya) είναι ο σημαντικότερος λόγος για να βρεθούν στην Πόλη. Πρόκειται για ένα από τα κορυφαία σύμβολα του Χριστιανισμού παγκοσμίως και ένα αρχιτεκτονικό κομψοτέχνημα. Η Αγία Σοφία χτίστηκε μεταξύ του 532 και 537 μ.Χ., υπό την διοίκηση του Ιουστινιανού, πάνω από μια προηγούμενη ομώνυμη εκκλησία που καταστράφηκε από ταραχές. Αρχιτέκτονες ήταν ο φυσικός, Ισίδωρος και ο μαθηματικός, Αρτέμιος, που με την κατασκευή της Αγίας Σοφίας αλλάξανε την ιστορία της αρχιτεκτονικής. Πολλοί μύθοι και θρύλοι αποδίδουν την κατασκευή του ναού στον Θεό, που έμμεσα προμήθευσε τα αρχιτεκτονικά σχέδια. Ειδικά για τον θόλο της Αγίας Σοφίας, η επιβλητικότητα του και το ύψος του μέσα στον γιγαντιαίο ναό, έκανε τους ανθρώπους να μιλάνε για έναν θόλο που κρέμεται από τον ουρανό! Δυστυχώς μετά την άλωση της Πόλης το 1453, ο ναός βανδαλίστηκε από τους Οθωμανούς, που γκρέμισαν σημεία της εκκλησίας, σοβάτισαν τα χρυσοποίκιλτα ψηφιδωτά και τον μετέτρεψαν σε τζαμί. Από το 1935 όμως το μνημείο λειτούργησε ως μουσείο με χιλιάδες τουρίστες να το έχουν επισκεφθεί από όλο τον πλανήτη. Όπως φυσικά θα γνωρίζετε ήδη, από το 2020 η τουρκική κυβέρνηση μετέτρεψε και πάλι την Αγία Σοφία σε τζαμί! Με την είσοδο στον ναό τα συναισθήματα του επισκέπτη είναι ανάμεικτα, καθώς δέος και στεναχώρια εναλλάσσονται. Παρόλο που τα εναπομείναντα μαγικά ψηφιδωτά έχουν καταλειφθεί, σίγουρα το μέγεθος και η ιστορία της Αγίας Σοφίας θα σας συναρπάσουν. Η είσοδος πλέον είναι δωρεάν.

Sultanahmet Camii

 Δεύτερη στάση το Τζαμί του Σουλτάνου Αχμέτ (Sultanahmet Camii) ή μπλε Τζαμί όπως είναι ευρέως γνωστό, λόγω των κεραμιδιών Ιζνίκ, που κοσμούν τους εσωτερικούς και εξωτερικούς τοίχους του. Χτίστηκε μεταξύ 1609 και 1616 σε μια προσπάθεια να ξεπεραστεί η λαμπρότητα της Αγίας Σοφίας, που βρίσκεται ακριβώς απέναντι (ανεπιτυχώς κατά τη γνώμη μου). Το συγκεκριμένο τζαμί προκάλεσε σάλο σε όλο τον μουσουλμανικό κόσμο όταν ολοκληρώθηκε, καθώς είχε έξι μιναρέδες (τον ίδιο αριθμό με το Μεγάλο Τζαμί της Μέκκας). Για να ομαλοποιηθούν τα πράγματα, ο Σουλτάνος δώρισε έναν έβδομο μιναρέ στη Μέκκα για να σταματήσει η διαφωνία. Όπως συνηθίζεται και σε πολλά άλλα τζαμιά, το τέμενος του σουλτάνου Αχμέτ περιλαμβάνει τον τάφο του ιδρυτή του. Σήμερα το μπλε τζαμί είναι ακόμα ενεργό για προσευχή και ταυτόχρονα ένα διάσημο αξιοθέατο. Χιλιάδες τουρίστες περνάνε τις πύλες του καθημερινά θέλοντας να δούνε πως είναι το εσωτερικό ενός μουσουλμανικού τεμένους. Η είσοδος στο μπλε τζαμί είναι στην αριστερή πλευρά του, όμως πριν εισέλθετε θα πρέπει να προμηθευτείτε κάποιες σακούλες. Εκεί θα τοποθετήσετε τα παπούτσια σας, καθώς απαγορεύεται να μπείτε με αυτά, ενώ οι γυναίκες θα χρειαστεί να καλύψουν το κεφάλι τους με μια μαντήλα. Το εσωτερικό του τζαμιού είναι διακοσμημένο με 20.000 χειροποίητα κεραμίδια, ενώ ξεχωρίζουν επίσης τα υπέροχα χαλιά που καλύπτουν κάθε σπιθαμή του δαπέδου και επιτρέπουν στους πιστούς να προσκυνούν. Η είσοδος φυσικά είναι δωρεάν.

Topkapi Sarayi

 Το Ανάκτορο Τοπ Kαπί (Topkapi Sarayi) είναι μια συστάδα οθωμανικών κτιρίων χτισμένη στο ακρωτήριο του Σαραϊμπουρνού, την ακρόπολη του αρχαίου Βυζαντίου, πίσω από την Αγία Σοφία. Μάλιστα μπορεί να το δει κανείς σχεδόν από κάθε σημείο του Βοσπόρου και του Κεράτιου κόλπου. Όταν η οθωμανική αυτοκρατορία κατέλαβε την Πόλη, δημιουργήθηκε η ανάγκη για ένα νέο παλάτι και ο Σουλτάνος διάλεξε το συγκεκριμένο σημείο. Οι εργασίες ξεκίνησαν το 1459 και αρχικά ονομάζονταν «Νέο παλάτι». Το Τοπ Kαπί είναι ουσιαστικά ένα σύμπλεγμα που αποτελείται από τέσσερα κύρια προαύλια και πολλά μικρότερα κτίρια, όπως μουσουλμανικά τεμένη, νοσοκομείο και αρτοποιείο, ενώ θεωρείται εξαιρετικό δείγμα ισλαμικής αρχιτεκτονικής. Χρησιμοποιήθηκε για 400 χρόνια ως κύρια κατοικία των Σουλτάνων και στην χρυσή του εποχή το παλάτι ήταν σπίτι για 4000 ανθρώπους! Από το τέλος του 17ου αιώνα όμως άρχισε να χάνει την αίγλη του, καθώς οι σουλτάνοι προτιμούσαν να περνάνε περισσότερες ώρες και να μεταφέρουν διάφορες λειτουργίες, στα νέα παλάτια κατά μήκος του Βοσπόρου. Μετά το τέλος της Οθωμανικής αυτοκρατορίας το 1921, το Τοπ Kαπί μετατράπηκε σε μουσείο. Από τα πολλά αξιοθέατα εδώ, τα πιο δημοφιλή είναι το συγκρότημα του Χαρέμιου (όπου περνούσαν τις μέρες τους οι πολλές παλλακίδες και τα παιδιά του σουλτάνου). Η Δεύτερη Αυλή, όπου μπορείτε να περπατήσετε μέσα από τις τεράστιες κουζίνες του παλατιού και να σταθείτε με δέος στο εκθαμβωτικό εσωτερικό της Αίθουσας του Αυτοκρατορικού Συμβουλίου και η Τρίτη Αυλή, που περιείχε τα ιδιωτικά δωμάτια του σουλτάνου. Ιδιαίτερο ενδιαφέρον παρουσιάζει ένα συγκεκριμένο σημείο στην Τρίτη Αυλή, όπου εκτίθεται μια εντυπωσιακή συλλογή λειψάνων του Προφήτη Μωάμεθ! Η είσοδος στο Παλάτι και την εκκλησία της Αγίας Ειρήνης (Hagia Irene), που βρίσκεται ακριβώς δίπλα, κοστίζει 150 Τουρκικές λίρες, δηλαδή περίπου 5ε.

Dolmabahce Sarayi

 Το ανάκτορο Ντολμάμπαχτσε (Dolmabahce Sarayi) είναι το πιο όμορφο και ταυτόχρονα το πιο πολυτελές παλάτι της πόλης. Χτίστηκε από το Σουλτάνο Αμπντούλ Μετζίτ στα μέσα του 19ου αιώνα και ουσιαστικά ήταν το διοικητικό κέντρο της Οθωμανικής αυτοκρατορίας για κάτι παραπάνω από μισό αιώνα! Βρίσκεται στις όχθες της Ευρωπαϊκής πλευράς του Βοσπόρου, καλύπτοντας μία έκταση 110.000 τετραγωνικών μέτρων. Τα σχέδια του ανήκουν στους αρχιτέκτονες Καραμπέτ και Νικογιός Μπαλιάν, τον εσωτερικό διάκοσμο του ανακτόρου ανέλαβε ο Γάλλος διακοσμητής Σεσάν, ενώ στη διακόσμηση του συμμετείχαν και αρκετοί ακόμη Ευρωπαίοι καλλιτέχνες. Διαθέτει τεράστιους και καλοφτιαγμένους κήπους, ενώ αποτελείται από 250 πολυτελή δωμάτια, όλα διακοσμημένα από δώρα που γίνονταν στον Σουλτάνο από τους «γαλαζοαίματους» επισκέπτες του. Ιδιαίτερη εντύπωση θα σας προκαλέσει το ξύλινο δάπεδό, που μοιάζει με ψηφιδωτό και ο γιγάντιος κρυστάλλινος πολυέλαιος βάρους 3,5 τόνων, στην αίθουσα του θρόνου, που γεμίζει αντανακλάσεις το χώρο. Πολύ ενδιαφέρον είναι ακόμη το γεγονός ότι το Ντολμάμπαχτσε αποτέλεσε την τελευταία κατοικία του Κεμάλ Ατατούρκ, που άφησε εδώ την τελευταία του πνοή στις 10 Νοεμβρίου του 1938. Το ανάκτορο λειτουργεί ως μουσείο από το 1960 και δέχεται καθημερινά χιλιάδες επισκέπτες, όμως δυστυχώς στο εσωτερικό του ανακτόρου απαγορεύονται οι φωτογραφίες και οι άνθρωποι της ασφάλειας είναι πολύ αυστηροί. Η είσοδος στο παλάτι κοστίζει 120 Τουρκικές λίρες, (δηλαδή περίπου 4^ε), ενώ αν θέλετε να εισέρθετε και στο χώρο του χαρεμιού θα πρέπει να πληρώσετε άλλες 90 λίρες (περίπου 3^ε).

Yerebatan Saray

 Η Βασιλική Κινστέρνα (Yerebatan Saray) ήταν η μεγαλύτερη υπόγεια δεξαμενή νερού που κατασκευάστηκε στην Κωνσταντινούπολη. Βρίσκεται στον πρώτο λόφο της πόλης, περίπου 150 μέτρα νοτιοδυτικά της Αγίας Σοφίας, στην περιοχή Σουλτάναχμέτ επί του ιστορικού κέντρου. Πρόκειται για ένα αριστούργημα της βυζαντινής μηχανικής με χωρητικότητα μεγαλύτερη από 80.000 κυβικά μέτρα νερού! Κατασκευάστηκε πιθανώς από τον Μέγα Κωνσταντίνο και επεκτάθηκε επί Ιουστινιανού, με σκοπό να υδροδοτείται η πόλη σε περίπτωση πολιορκίας. Έχει μήκος 140 μέτρα και πλάτος 70, ενώ η στέγη της στηρίζεται σε 336 κίονες. Ο καθένας από αυτούς έχει στην κορυφή του ένα περίτεχνο κιονόκρανο και δύο κίονες στηρίζονται σε βάσεις που φέρουν την κεφαλή της Μέδουσας. Μετά την άλωση της Πόλης από τους Οθωμανούς, φαίνεται πως χάθηκε η γνώση για την κινστέρνα, η οποία όμως ανακαλύφθηκε αργότερα από τον Pierre Gilles κατά την περιήγησή του στην Κωνσταντινούπολη στα μέσα του 16ου αιώνα. Ένα μέρος της κατασκευής σκεπάστηκε με τούβλα κατά το 19ο αιώνα και δεν ανακατασκευάστηκε. Αυτό το υδραγωγείο είναι ένα από τα πιο αναπάντεχα και ρομαντικά μνημεία της Κωνσταντινούπολης. Ο υποβλητικός φωτισμός, οι υπέροχοι κίονες, οι σταγόνες που πέφτουν απαλά στο νερό, δημιουργούν μια μαγευτική ατμόσφαιρα. Μάλιστα, λόγω της εξαιρετικής ακουστικής του χώρου, δίνονται σήμερα συναυλίες κλασικής μουσικής. Από τις 09.00 έως τις 19.00 το εισιτήριο κοστίζει 350 τουρκικές λίρες (δηλαδή περίπου 12ε), ενώ από τις 19.00 έως τις 22.00, 550 τουρκικές λίρες (δηλαδή περίπου 18,50ε).

Kapali Carsi

 Το Μεγάλο παζάρι (Kapali Carsi) είναι μία από τις μεγαλύτερες και παλαιότερες καλυμμένες αγορές στον κόσμο, αφού υπάρχει από 1461! Βρίσκεται στο παλιό τμήμα της Κωνσταντινούπολης και καλύπτει μια έκταση 30.700 τετραγωνικών μέτρων, οπού θα βρείτε πάνω από 58 οδούς και 3600 καταστήματα, τα οποία διέρχονται 250.000 με 400.000 επισκέπτες καθημερινά! Το φάσμα των προϊόντων στο παζάρι είναι εξαιρετικά μεγάλο, αφού μπορείτε να βρείτε κοσμήματα, αντίκες, δέρμα, υφάσματα, χαλιά, τουριστικά αναμνηστικά, κεραμικά, ναργιλέδες, προϊόντα ξύλου, μπαχαρικά κλπ., καθώς επίσης εστιατόρια, σιντριβάνια, τζαμιά, σπίτια, χαμάμ, ανταλλακτήρια κλπ. Αν σας αρέσουν ή είστε καλοί στα παζάρια, τότε το Καπαλί Τσαρσί είναι το κατάλληλο μέρος για εσάς, καθώς λέγεται ότι οι πωλητές έχουν επίτηδες τις τιμές ανεβασμένες κατά 10 με 25% μόνο για αυτόν τον λόγο. Προσέξτε τα προσωπικά σας αντικείμενα, καθώς κυκλοφορούν πολλοί μικροαπατεώνες, που εκμεταλλεύονται την πολυκοσμία, ενώ να είστε προετοιμασμένοι να αποφύγετε πολλούς «κράχτες», που θα προσπαθήσουν να σας προσεγγίσουν στα Ελληνικά.

Mısır Çarşısı

 Αρκετά κοντά βρίσκεται και η Αγορά των Μπαχαρικών (Mısır Çarşısı) ή όπως είναι γνωστή στους ντόπιους το Αιγυπτιακό Παζάρι. Πρόκειται για το δεύτερο πιο διάσημο παζάρι μετά το Καπαλί Τσαρί και θεωρείται επίσης μια από τις μεγαλύτερες αγορές της πόλης. Είναι ανοικτό επτά ημέρες την εβδομάδα και λειτουργεί από το 1664! Ακόμη, η αγορά έχει σχήμα «Γ» και έξι πύλες, ενώ στο εσωτερικό της φιλοξενεί δεκάδες καφενεία και μικρά ταβερνάκια. Η οροφή της Αγοράς των Μπαχαρικών είναι υψηλότερη από αυτή του Μεγάλου Παζαριού και καλύπτεται και αυτή από τρούλους. Μια επίσκεψη εκεί θα ξυπνήσει όλες σας τις αισθήσεις και θα σας βάλει για τα καλά στο κλίμα της Μέσης Ανατολής.

Süleymaniye Camii

 Tο Τέμενος Σουλεϊμανιγιέ (Süleymaniye Camii) είναι το δεύτερο σε μέγεθος τζαμί της Πόλης, το οποίο όμως περιλαμβάνεται στον κατάλογο μνημείων παγκόσμιας κληρονομιάς της UNESCO! Αυτό το επιβλητικό τζαμί βρίσκεται στο δεύτερο λόφο της παλαιάς πόλης σε περίοπτη θέση που δεσπόζει του Κεράτιου κόλπου και χτίστηκε από τον θρυλικό αρχιτέκτονα, Μιμάρ Σινάν. Μάλιστα, θεωρείται ένα από τα σημαντικότερα μνημεία της οθωμανικής αρχιτεκτονικής του 16ου αιώνα και η περιοχή του τεμένους είναι προστατευόμενη περιοχή από το 1980! Το τζαμί και το ευρύτερο κτιριακό σύμπλεγμα που το περιβάλει, ανεγέρθη κατά παραγγελία του Σουλτάνου Σουλεϊμάν Α' (β. 1520-66) ως μνημείο νίκης μετά την κατάκτηση της Ρόδου και της Βαγδάτης. Οι εργασίες για την κατασκευή του ξεκίνησαν το 1550 και διήρκεσαν μέχρι το 1557, ενώ το κόστος του έφθασε τα 700.000 φλορίνια. Το υλικό της κατασκευής του και ιδιαίτερα οι κίονες συλέχθηκαν από διάφορα μνημεία της αρχαίας Ελλάδας στη Μικρά Ασία, της Αλεξάνδρειας, και άλλων πόλεων καθώς και από παλαιούς χριστιανικούς ναούς! Όμως, η ιστορία του τεμένους δεν ήταν πάντα εύκολη. Καταστράφηκε από πυρκαγιά το 1660 και όταν αναστηλώθηκε από τους αδερφούς Φοσσάτι (υπό τις διαταγές του σουλτάνου Μεχμέτ Δ') άλλαξε σε πιο μπαρόκ στυλ, καταστρέφοντας το αρχικό σχέδιο. Κατά τη διάρκεια του Α’ Παγκοσμίου Πολέμου, η αυλή χρησιμοποιήθηκε ως αποθήκη όπλων, η οποία οδήγησε σε νέα πυρκαγιά όταν μερικά από τα πυρομαχικά αναφλέγονταν. Αυτό που βλέπουμε σήμερα είναι αποτέλεσμα της τελευταίας ανακαίνισης που έγινε μόλις το 2010! Από τότε το Τέμενος Σουλεϊμανιγιέ είναι ανοιχτό για τους πιστούς, όμως μπορεί ο καθένας να το επισκεφτεί σεβόμενος φυσικά τον χώρο!

Galata Koprusu & Kulesi

 Ο Γαλατάς (Galata) είναι μια κεντρική παραλιακή περιοχή, που βρίσκεται στη βόρεια πλευρά της Πόλης και στην άκρη του Κεράτιου κόλπου. Αποτελεί μια από μια από τις πιο ιστορικές περιοχές της Κωνσταντινούπολης και ένα μέρος που άκμασε ιδιαίτερα το ελληνικό στοιχείο. Σήμα κατατεθέν της περιοχής είναι φυσικά η γέφυρα του Γαλατά (Galata Koprusu), η οποία διασχίζει των Κεράτιο. Πρόκειται για μια αναδιπλωμένη γέφυρα, 490 μέτρων, η οποία είναι από τις ελάχιστες γέφυρες παγκοσμίως που διαθέτει τροχιοδρομικές γραμμές (γραμμές τραμ). Παράλληλα, είναι αναδιπλούμενη, καθώς το αριστερό της μέρος έχει τη δυνατότητα να υψώνεται, με σκοπό να διέρχονται τα μεγάλα πλοία. Ένα ιδιαίτερο στοιχείο χαρακτηρίζει τη γέφυρα, καθώς συνδέει από τη μία τις δύο ευρωπαϊκές ακτές της Πόλης, ενώ ταυτόχρονα τις διαχωρίζει κιόλας, αφού δρα ως φυσικό σύνορο δύο διαφορετικών κόσμων!

 Αν σηκώσετε το κεφάλι σας ψηλά ενώ διασχίζετε τη γέφυρα του Γαλατά, θα αντικρύσετε από τη μία πλευρά την Αγία Σοφία και το Μπλε τζαμί και από την άλλη τον πύργο του Γαλατά (Galata Kulesi). Ο μεσαιωνικός αυτός κυλινδρικός πύργος ύψους 66.9 μέτρων, κατασκευάστηκε το 1348. Αποτελούσε μέρος της οχύρωσης του Γαλατά από τους Γενουάτες και ονομαζόταν τότε Πύργος του Χριστού. Αργότερα χρησιμοποιήθηκε από τους Οθωμανούς σαν φυλακή, ενώ σήμερα θεωρείται ένα από τα πιο χαρακτηριστικά αξιοθέατα της Πόλης. Στην κορυφή του λειτουργεί ένα καφέ-εστιατόριο, ενώ η πανοραμική θέα της παλιάς Κωνσταντινούπολης από εκεί είναι απλά εκθαμβωτική.

Istanbul Bogazi

 Δεν γίνεται να επισκεφθεί κάποιος την Κωνσταντινούπολη και να μην δει από κοντά τον Βόσπορο (Istanbul Bogazi). Το πολυτραγουδισμένο στενό, που σηματοδοτεί, μαζί με τα Δαρδανέλια, το όριο μεταξύ Ευρώπης και Ασίας! Αποτελεί το στενότερο πέρασμα της διεθνούς ναυσιπλοΐας και ενώνει την Μαύρη Θάλασσα με την Θάλασσα του Μαρμαρά, η οποία με την σειρά της συνδέει τα Δαρδανέλια με το Αιγαίο. Το πέρασμα έχει μήκος 30 χιλιόμετρα, ενώ κατά το μήκος και των δύο πλευρών του είναι χτισμένη η πόλη της Κωνσταντινούπολης. Διαθέτει δύο γέφυρες που το διασχίζουν, και έχουν μήκος περίπου ένα χιλιόμετρο. Η πρώτη ονομάζεται Γέφυρα των Μαρτύρων της 15ης Ιουλίου (15 Temmuz Şehitler Köprüsü) και κατασκευάστηκε το 1973, ενώ η δεύτερη Γέφυρα του Σουλτάνου Φατίχ Μεχμέτ (Fatih Sultan Mehmet Köprüsü) και ολοκληρώθηκε το 1988. Οι τρόποι για να απολαύσει κανείς τον Βόσπορο είναι δυο είτε από την στεριά είτε εν’ πλω. Αν επιλέξετε την πρώτη προοπτική, πρέπει να περπατήσετε παράλληλα με την πλακόστρωτη ακτή, να περιηγηθείτε στα παρακείμενα πάρκα και να θαυμάσετε τα δεκάδες κτίρια υψηλής αισθητικής. Αυτό που προτείνω όμως ανεπιφύλακτα είναι να επιβιβαστείτε σε ένα από τα δεκάδες καραβάκια, που προσφέρουν ξενάγηση σε πολλές γλώσσες και σου δίνουν την δυνατότατα να θαυμάσεις από άλλη οπτική γωνία την Πόλη.

Taksim Meydanι - Istiklal Caddesi

 Αν ψάχναμε να βρούμε το πιο κεντρικό σημείο της Κωνσταντινούπολης αυτό θα ήταν χωρίς αμφιβολία η Πλατεία Ταξίμ (Taksim Meydanι). Αποτελεί την καρδία των μεταφορικών μέσων της πόλης, αλλά και το σημείο συνάντησης για τουρίστες και ντόπιους. Από την πλατεία ξεκινάει και ο μεγαλύτερος πεζόδρομος-λεωφόρος της πόλης η Οδός Ανεξαρτησίας (Istiklal Caddesi), που έχει μήκος περίπου ένα χιλιόμετρο. Η πλατεία είναι επίσης η θέση του μνημείου της Δημοκρατίας (Cumhuriyet Anιtι), που κατασκευάστηκε από τον Pietro Canonica. Εγκαινιάστηκε το 1928 για να θυμίζει την 5η επέτειο από την ίδρυση της Τουρκικής Δημοκρατίας το 1923, μετά τον τουρκικό πόλεμο της ανεξαρτησίας. Στην πλατεία Ταξίμ θα βρείτε επίσης και ένα νοσταλγικό τραμ, το δεύτερο παλαιότερο στον κόσμο (1875), να κάνει μια μικρή διαδρομή ανάμεσα από τους περαστικούς. Τέλος, καθώς η περιοχή αποτελεί το εμπορικό κέντρο της Κωνσταντινούπολης, θα έχετε την δυνατότητα να βρείτε αμέτρητα πολυτελή καταστήματα, ποιοτικά εστιατόρια, κεμπαμπτζίδικα και αλυσίδες fast food, μπαρ και clubs, ξενοδοχεία κ.α..

Prens Adaları

 Τα Πριγκιπόννησα (Prens Adalarι) ή Κόκκινα Νησιά είναι ένα σύμπλεγμα εννέα νησιών που βρίσκονται στην θάλασσα του Μαρμαρά, νότια της Κωνσταντινούπολης. Μάλιστα αποτελούσαν κατά το παρελθόν μια από τις μεγαλύτερες Ελληνικές κοινότητες στην Πόλη! Οι Έλληνες και οι άλλοι πλούσιοι κάτοικοι του 19ου αιώνα, έχτισαν πολλά όμορφα αρχοντικά τα οποία σήμερα, μαζί με το γεγονός ότι απαγορεύεται η κίνηση μηχανοκίνητων οχημάτων, έχουν κάνει τα Πριγκιποννήσια πολύ διάσημο τουριστικό αξιοθέατο. Οι μεταφορές στα νησιά γίνονται με άμαξες, που τις σέρνουν άλογα και με ποδήλατα. Μεγαλύτερο και πιο ξακουστό από τα νησιά είναι η Πρίγκηπος (Büyükada) με έκταση 5.46 τ.χλμ, ενώ τίποτα δεν έχει να ζηλέψει και η Χάλκη (Heybeliada) με 2.4 τ.χλμ, όπου βρίσκεται και η ομώνυμη θεολογική σχολή. Τα άλλα δύο μεγάλα νησιά είναι η Πρώτη (Kınalıada) και η Αντιγόνη (Βurgazada), ενώ υπάρχουν και άλλα πέντε μικρότερα Πίτα (Kaşık), Νέανδρος (Tavşan Adası), Οξειά (Sivriada), Πλάτη (Yassıada) και Αντιρόβυθος (Sedefada). Για να τα προσεγγίσει κάποιος δεν χρειάζεται τίποτα άλλο από την επιβίβαση σε ένα καραβάκι, τόσο από την Ευρωπαϊκή όσο και από την Ασιατική πλευρά της πόλης.

Οικουμενικό Πατριαρχείο - Ζωοδόχος Πηγή - Βλαχερνά

 Κάθε Ορθόδοξος Χριστιανός πρέπει να επισκεφθεί, έστω μια φορά στη ζωή του το Οικουμενικό Πατριαρχείο Κωνσταντινουπόλεως (İstanbul Ekümenik Patrikhanesi), εκεί που χτυπά η καρδιά της Ορθοδοξίας. Στο Πατριαρχείο κατοικοεδρεύει ο Πατριάρχης Βαρθολομαίος Α΄, ο οποίος είναι ο 270ος στην σειρά Πατριάρχης. Έτσι θα ήταν ιδανικό να το επισκεφθείτε κάποια Κυριακή, ώστε να είστε παρόντες και στην Θεία Λειτουργία, που τελείτε από τον ίδιο τον Πατριάρχη. Ιδρύθηκε το 331 μ.Χ. όταν δηλαδή μεταφέρθηκε η πρωτεύουσα της Ρωμαϊκής Αυτοκρατορίας από την Ρώμη, στην Νέα Ρώμη, την Κωνσταντινούπολη. Το 1599 θεμελιώθηκε και ο Ιερός Ναός του Αγίου Γεωργίου, που αποτελεί τον κύριο λατρευτικό χώρο του Πατριαρχείου. Με την άλωση της Πόλης το 1453 από τους Τούρκους το Πατριαρχείο αναγνωρίστηκε ως ο πολιτικός εκπρόσωπος των Χριστιανικών υπόδουλων εθνών της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας. Με αυτόν τον τρόπο ο Πατριάρχης υπεράσπιζε τα δικαιώματα αυτών των λαών στην Υψηλή Πύλη, αλλά και η Υψηλή Πύλη έλεγχε τους λαούς αυτούς μέσω πιέσεων στον Πατριάρχη. Για παράδειγμα, ο Πατριάρχης Γρηγόριος Ε' αφόρισε την Ελληνική Επανάσταση του 1821, ωστόσο οι Οθωμανοί αποφάσισαν να τον θανατώσουν δια απαγχονισμού για λόγους εσωτερικής κατανάλωσης, όπως θα λέγαμε σήμερα. Ο Γρηγόριος απαγχονίστηκε από την κεντρική πύλη του Πατριαρχείου, η οποία παρέμεινε κλειστή μέχρι και σήμερα σε ανάμνηση του τραγικού γεγονότος. Σίγουρα δεν είναι το πιο επιβλητικό ή αριστοκρατικό κτίριο που θα αντικρύσετε ποτέ, αλλά είναι ένα μέρος συνδεδεμένο με την ιστορία και τον Ελληνισμό, που πρέπει σίγουρα να δείτε από κοντά.

 Μια ακόμη εκκλησία που θα πρέπει να επισκεφθείτε στην Πόλη είναι αυτή της Ζωοδόχου Πηγής Μπαλουκλί (Balıklı Meryem Ana Rum Ortodoks Manastırı). Ο συγκεκριμένος ναός είναι ιδιαίτερα γνωστός για την πηγή του, που επιτελούσε και επιτελεί πολλά θαύματα. Συμφώνα με τον θρύλο στις 23 Μαΐου 1453 μ.Χ. ένας καλόγερος τηγάνιζε ψάρια δίπλα στο αγίασμα, όταν κάποιος του έφερε την είδηση πως οι Τούρκοι πήραν την Πόλη. Ο καλόγερος απάντησε πως μόνο αν τα ψάρια που τηγάνιζε έφευγαν από το τηγάνι και έπεφταν μέσα στο αγίασμα θα πίστευε ότι έγινε κάτι τέτοιο. Και σύμφωνα με το θρύλο τα ψάρια ζωντάνεψαν και έπεσαν μέσα στην πηγή του αγιάσματος. Μέχρι σήμερα δε, μέσα στην δεξαμενή της Ζωοδόχου Πηγής διατηρούνται επτά ψάρια και μάλιστα σαν να είναι μισοτηγανισμένα από την μια πλευρά. Ιδιαίτερο ενδιαφέρον παρουσιάζει το γεγονός ότι στην αυλή του ναού βρίσκονται οι τάφοι όλων των Οικουμενικών Πατριαρχών!

 Τέλος, επιβεβλημένη μοιάζει και η επίσκεψη στον Ιερό Ναό της Παναγίας των Βλαχερνών (Vlaherna Meryem Ana Kilisesi). Αποτελεί έναν ναό υψίστης σημασίας για χιλιάδες πιστούς ανά τους αιώνες και ένα από τα σημαντικότερα προσκυνήματα της Παναγίας. Χτίστηκε μεταξύ 450-453 από την αυτοκράτειρα Πουλχερία και το σύζυγό της Μαρκιανό και συνοδεύεται από πολλά ιστορικά συμβάντα. Το κορυφαίο όμως ιστορικό γεγονός που έκανε την Παναγία των Βλαχερνών διάσημη για τις θαυματουργές της ιδιότητες, ήταν κατά την πολιορκία της Πόλης από τους Αβάρους και τους Πέρσες το 626. Ενώ η πόλη ήταν έτοιμη να πέσει και οι πολιορκητές ετοιμάζονταν για την τελική τους επίθεση, ο πατριάρχης Σέργιος περιέτρεχε τα τείχη της Πόλης με την εικόνα της Παναγίας των Βλαχερνών και ενθάρρυνε το λαό. Τη νύχτα εκείνη, σηκώθηκε ένας φοβερός ανεμοστρόβιλος και κατέστρεψε τα στρατεύματα των πολιορκητών. Οι πιστοί αποδίδοντας τη λύση της πολιορκίας στην θαυματουργή εικόνα και στη βοήθεια της Παναγίας, έψαλλαν στο ναό για πρώτη φορά το γνωστό σε όλους μας, "Ακάθιστο Ύμνο", θέλοντας έτσι να την ευχαριστήσουν για τη βοήθειά της. Έπειτα από την άλωση της Πόλης ο ναός καταστράφηκε ολοσχερώς, αναστηλώθηκε μερικώς από το Πατριαρχείο και σήμερα είναι επισκέψιμος, παρόλο που δεν είναι στην αρχική του μορφή.

Τα Μουσεία

 Στην Κωνσταντινούπολη υπάρχουν πολλά μουσεία και χώροι τέχνης που αξίζουν την προσοχή σας, όμως τέσσερα είναι αυτά που ξεχωρίζουν. Το πρώτο ή μάλλον τα πρώτα, που προτείνω να επισκεφθείτε είναι τα Αρχαιολογικά Μουσεία (İstanbul Arkeoloji Müzeleri). Πρόκειται για ένα σύμπλεγμα τριών μουσείων που περιλαμβάνει το Αρχαιολογικό Μουσείο (στο κεντρικό κτίριο), το Μουσείο της Αρχαίας Ανατολής (Eski Şark Eserleri Müzesi) και το Μουσείο Ισλαμικής Τέχνης (Çinili Köşk). Αυτές οι τρεις ξεχωριστές κύριες μονάδες βρίσκονται στον ίδιο κήπο και φιλοξενούν τις συλλογές του παλατιού Τοπ Καπί, που σχηματίστηκαν στα τέλη του 19ου αιώνα. Το Αρχαιολογικό Μουσείο της Κωνσταντινούπολης, το οποίο είναι το πρώτο τακτικό μουσείο που εμφανίζεται στην ιστορία της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας και στην Τουρκία, έχει περίπου ένα εκατομμύριο τεχνουργήματα από μια ποικιλία πολιτισμών, φερμένα από τα αυτοκρατορικά εδάφη! Η είσοδος κοστίζει 340 λίρες, δηλαδή περίπου 11,50ε.

 Το έτερο μουσείο που αξίζει να επισκεφθείτε στην Πόλη είναι το Μουσείο Τουρκικής και Ισλαμικής Τέχνης (Türk ve İslam Eserleri Müzesi), το οποίο βρίσκεται στην πλατεία Σουλταναχμέτ στην περιοχή Φατίχ. Το κτίριο που στεγάζεται ήταν το παλάτι του Παργκάλι Ιμπραήμ Πασά και περιλαμβάνει αξιοσημείωτες συλλογές ισλαμικής καλλιγραφίας, πλακιδίων και χαλιών, καθώς και εθνογραφικές εκθέσεις για διάφορους πολιτισμούς στην Τουρκία, ιδιαίτερα ομάδες νομάδων. Η είσοδος κοστίζει 390 λίρες, δηλαδή κάτι παραπάνω από 13ε.

 Το Επταπύργιο της Κωνσταντινούπολης (Yedikule Hisarı Müzesi) είναι ένα κάστρο ενσωματωμένο στα τείχη της Κωνσταντινούπολης, το οποίο σήμερα είναι επισκέψιμο. Αποτελείται φυσικά από επτά πύργους, με τον πρώτο να κατασκευάζεται το 413 από τον Θεοδόσιο. Ακόμη τέσσερις πύργοι χτίστηκαν κατά τη βυζαντινή περίοδο, ενώ οι υπόλοιποι τρείς φτιάχτηκαν κατά την Οθωμανική περίοδο. Μετά την άλωση της Πόλης, το συγκεκριμένο μέρος χρησιμοποιήθηκε ως παρατηρητήριο, φυλακές, αποθήκη και ζωολογικός κήπος, μέχρι που μετατράπηκε σε μουσείο το 1968. Η είσοδος για τους επισκέπτες εκτός Τουρκίας κοστίζει 100 λίρες, δηλαδή περίπου 3,5ε.

 Τελευταίο αλλά όχι καταϊδρωμένο άφησα το Μουσείο Μοντέρνας Τέχνης της Κωνσταντινούπολης (Istanbul Moderna). Πρόκειται για μια γκαλερί σύγχρονης τέχνης που βρίσκεται στην περιοχή Μπέγιογλου. Το μουσείο εγκαινιάστηκε στις 11 Δεκεμβρίου 2004 και ήταν η πρώτη γκαλερί σύγχρονης τέχνης της Τουρκίας. Επικεντρώνεται κυρίως σε Τούρκους καλλιτέχνες, διαθέτοντας πάνω από 2500 χιλιάδες πίνακες. Η είσοδος στο μουσείο κοστίζει 350 λίρες, δηλαδή σχεδόν 12ε.

Πώς θα πάτε

 Την Κωνσταντινούπολη μπορεί κανείς να την προσεγγίσει είτε οδικώς είτε αεροπορικώς. Αν επιλέξετε την πρώτη επιλογή, θα πρέπει να διανύσετε μια απόσταση περίπου 600χλμ., εκ των οποίων τα 340 εντός Ελλάδος, και θα χρειαστεί περίπου έξι ώρες για να φτάσετε στον προορισμό σας. Οι δρόμοι τόσο στην Ελλάδα όσο και στην Τουρκία είναι αρκετά καλοί, αλλά στην Πόλη επικρατεί κυκλοφοριακό κομφούζιο με αποτέλεσμα συνεχές μποτιλιάρισμα στους δρόμους. Αν πάλι, επιλέξετε να μεταβείτε στην Κωνσταντινούπολη αεροπορικώς, θα πρέπει να γνωρίζετε ότι διαθέτει δυο αεροδρόμια. Η Πόλη εξυπηρετείται από δύο αεροδρόμια το Αεροδρόμιο Κωνσταντινούπολης (IST), το οποίο θεωρείται ένα από τα μεγαλύτερα και πιο σύγχρονα στον κόσμο, εξυπηρετώντας την ευρωπαϊκή πλευρά και το Σαμπιχά Γκιοκτσέν (SAW), το οποίο βρίσκεται την ασιατική πλευρά. Η Θεσσαλονίκη συνδέεται αεροπορικώς με τη Κωνσταντινούπολη και το ομώνυμο αεροδρόμιο μέσω της Turkish Airlines και της Aegean. Με σωστό προγραμματισμό μπορεί να βρει κάποιος εισιτήρια που ξεκινούν από 226€ μετ’ επιστροφής.

Πού θα μείνετε

 Η Κωνσταντινούπολη είναι μια τεραστία πόλη και άκρως τουριστική πόλη, η οποία είναι απλωμένη σε πολλά χιλιόμετρα, κάτι που συνεπάγεται και με πληθώρα καταλυμάτων. Λόγω τις υποτίμησης της Τουρκικής λίρας, οι τιμές στα καταλύματα θεωρούνται σχετικά οικονομικές, οπότε προτείνω να βρείτε κάτι όσο το δυνατόν πιο κεντρικά. Η πρόταση μου λοιπόν είναι το Golden Age, ένα ξενοδοχείο τεσσάρων αστέρων, που βρίσκεται στην πλατεία Ταξίμ και προσφέρει όλες τις πολυτέλειες και τις ανέσεις, που αναζητά ένας σύγχρονος επισκέπτης.

Πώς θα μετακινήστε

 Η Κωνσταντινούπολη διαθέτει ένα εκτεταμένο δίκτυο δημόσιων συγκοινωνιών με μετρό, κρατικά και ιδιωτικά λεωφορεία, τραμ και ferry boats. Το μετρό είναι ιδιαίτερα σύγχρονο και μαζί με τα λεωφορεία θα σας δώσουν την δυνατότητα μεταφοράς σε όλα τα μήκη και τα πλάτη της πόλης. Από την άλλη το τραμ κινείται κυρίως στο κέντρο της πόλης έως τα γύρω προάστια, ενώ ένας διαφορετικός και νοσταλγικός τρόπος μεταφοράς είναι τα τελεφερίκ που συνδέουν πολλά κομμάτια της πόλης. Ακόμη, μην παραλείψετε να χρησιμοποιήσετε τα επιβατικά ferry boats, που ταξιδεύουν τον Κεράτιο Κόλπο και τον Βόσπορο. Τα ταξί στην Κωνσταντινούπολη είναι παντού και είναι σχετικά οικονομικά. Ζητήστε πάντως το ταξίμετρο να είναι ανοιχτό, όπως ορίζεται από τον νόμο, καθώς δεν εννοείται για τους Τούρκους, πόσο μάλλον αν είστε και τουρίστες. Επίσης προσέξτε τις διαδρομές καθώς οι οδηγοί τους, συνηθίζουν να κάνουν κύκλους για να αυξηθεί η τιμή. Τέλος, το να νοικιάσετε αυτοκίνητο μάλλον είναι μια κακή ιδέα, αφού εκτός από την υπερβολική κίνηση που υπάρχει στους δρόμους, γρήγορα θα καταλάβετε ότι οι Τούρκοι οδηγούν με τους «δικούς» τους κανόνες!

Τί να φάτε

 Η τουρκική κουζίνα είναι φημισμένη παγκοσμίως και έχει πολλές ομοιότητες με την ελληνική, κάτι που φαντάζει απολύτως λογικό. Πρωταγωνιστής φυσικά είναι το κρέας, καρυκευμένο με έντονα και πικάντικα μπαχαρικά, ενώ άφθονη είναι και η χρήση των λαχανικών. Αν και έχει ως βάση το αρνί, η τουρκική κουζίνα περιλαμβάνει ακόμη το βόειο κρέας και το κοτόπουλο, καθώς και όλα τα είδη των θαλασσινών. Αποκλείει, φυσικά, το χοιρινό λόγω θρησκείας. Η Κωνσταντινούπολη είναι αντικειμενικά μια από τις πόλεις με τις περισσότερα επιλογές στο κομμάτι του street food! Πρώτα και καλύτερα είναι το κεμπάπ και το ντονερ, δηλαδή κάτι σαν τα δικά μας καφεδάκια και γύρο! Θα τα βρείτε παντού και σε πολλές παραλλαγές τόσο με αρνί όσο και με κοτόπουλο. Ακόμη, μην παραλείψετε να φάτε ψάρι, καθώς υπάρχει σε αφθονία, ενώ μάλιστα κάποια ήδη θα τα βρείτε μόνο εκεί! Ένα διάσημο πιάτο του δρόμου με ψάρι είναι το ekmek balik, που είναι ουσιαστικά ένα σάντουιτς με φιλέτο ψαριού και διάφορα λαχανικά! Επίσης, θα πρέπει να δοκιμάσετε το ξακουστό Τουρκικό λαχματζούν που μοιάζει αρκετά με πίτσα, αλλά έχει πάνω κιμά. Όσον αναφορά τα γλυκά, θα πρέπει να γευτείτε τα σιροπιαστά τους, με πρώτο και καλύτερο τον μπακλαβά. Ακολούθως μην παραλείψετε τα Καζαν Ντιπι, γλυκό που εμπεριέχει κοτόπουλο(!), το Ταουκ Γκιοκσου με την καραμελωμένη κρέμα και φιστίκι Αιγίνης και το Κιουνεφέ, που μοιάζει με κανταΐφι με τυρί και σιρόπι. Για να γευτείτε τον νοστιμότερο μπακλαβά της ζωής σας, επισκεφτείτε αρχικά το Karakoy Gulluoglu και έπειτα το Hakkı Zade Hafiz Mustafa 1864. Για πρωινό ή brunch το Mado, ενώ αν είστε λάτρεις της σοκολάτας και πιο συγκεκριμένα του προφιτερόλ, περάστε μια βόλτα από το στο Inci Pastahanesi. Τέλος, για να ολοκληρωθεί το γαστρονομικό σας ταξίδι προτείνω το Nusr-Et Steakhouse Etiler, του διάσημου Nusret και το Massa Bistro.

Χρήσιμες πληροφορίες

Στο Κωνσταντινούπολη ταξιδεύουμε με Διαβατήριο ή Αστυνομική Ταυτότητα νέου τύπου, όπου τα στοιχεία να αναγράφονται με λατινικούς χαρακτήρες.

Στη Κωνσταντινούπολη η γλώσσα που χρησιμοποιείται είναι φυσικά τα τουρκικά, όμως οι περισσότεροι γνωρίζουν κάποια ελληνικά για τουριστικούς λόγους. Οι νεότεροι ξέρουν και αγγλικά, ενώ όλοι είναι πρόθυμοι να βοηθήσουν αν γνωρίζουν.

Το νόμισμα της χώρας είναι η Τουρκική Λίρα (TRY) και η ισοτιμία της αυτή τη στιγμή είναι 1€ = 28,44 λίρες.

Πολλοί καταστηματάρχες δέχονται και Ευρώ.

Μετατρέψετε τα χρήματα σας είτε στις δεκάδες τράπεζες που υπάρχουν στην πόλη, είτε στα ανταλλακτήρια, που αναγράφουν τις ισοτιμίες, αφού παίρνουν πολύ μικρή προμήθεια.

Προσέξτε τα προσωπικά σας αντικείμενα καθώς στην Πόλη είναι αυξημένος ο κίνδυνος τον πορτοφολάδων και των λοιπών μικροαπατεώνων.

Η μετάβαση προς και από τα αεροδρόμιο είναι απλή, αφού υπάρχουν συνεχή δρομολόγια μετρό, που σας μεταφέρουν πολύ σύντομα από το κέντρο της πόλη. Μπορείτε επίσης να χρησιμοποιήσετε λεωφορείο , ενώ και το ταξί είναι μια ενδεδειγμένη λύση.

Το Ελληνικό Άμισθο Γενικό Προξενείο στην Κωνσταντινούπολη βρίσκεται στην οδό Huseyinaga Mh., Turnac bas Sok. No:22, 34435 Beyoglu και το τηλέφωνο της είναι +90 212 393 82 91.

Η καλύτερη εποχή για να πάτε στην Κωνσταντινούπολη είναι η άνοιξη ή το φθινόπωρο. Το χειμώνα κάνει αρκετό κρύο και ενίοτε χιονίζει. Το βασικότερο πρόβλημα όλων των εποχών είναι η υγρασία, που εντείνει πολύ το κρύο, αλλά και τη ζέστη.

Προτεινόμενες εκδρομές → Πριγκηπόννησα, Προύσα, Τσανάκκαλε

Εάν το άρθρο σου φάνηκε ενδιαφέρον ή συνέβαλε στην ποιοτική πληροφόρησή σου, τότε μπορείς να κάνεις like στη σελίδα μου στο facebook:o_thessalonikios ή follow στο instagram!

Μουζακίδης Παντελής