Η μεγαλύτερη πόλη της Κρήτης είναι και η πιο παρεξηγημένη. Μια πόλη με μοναδικά Ενετικά και Οθωμανικά στοιχεία, ενδιαφέροντα αξιοθέατα, άκρως εντυπωσιακούς αρχαιολογικούς χώρους και μια αίσθηση πόλης αν και βρίσκεσαι σε νησί!
Λίγα λόγια για την πόλη
Το Ηράκλειο είναι η μεγαλύτερη πόλη της Κρήτης και η τέταρτη μεγαλύτερη ολόκληρης της Ελλάδος. Η πόλη στην πολύχρονη ιστορία της άλλαξε πολλές ονομασίες, μερικές από τις οποίες χρησιμοποιούνταν παράλληλα. Η Ιστορία του Ηρακλείου διαιρείται σε 8 χρονικές περιόδους και σύμφωνα με αυτές πήρε και τις ονομασίες του. Κάποιες από τις πιο σημαντικές είναι οι εξής: Ηράκλειον (Ρωμαϊκή περίοδος, Οθωμανική Αυτοκρατορία, Κρητική Πολιτεία, Ελλάδα), Ηράκλεια, Κάστρο (Ανατολική Ρωμαϊκή Αυτοκρατορία - Βυζαντινή), Ραμπντ αλ-χάντακ (Rabḍ al-ḫandaq, Άραβες), Χάνδαξ (Βυζαντινοί την περίοδο των Αράβων), Μεγάλο Κάστρο (Κρητικοί), Candida (Λατίνοι), Candia (Ενετοί, Ευρωπαίοι), ενώ ολόκληρο το νησί ονομαζόταν Regno di Candia, Χώρα (Κρητικοί), Piazza και Καντιγιέ (Kandiye) (Οθωμανική Αυτοκρατορία). Σήμερα αριθμεί 173.993 κατοίκους μέσα στην πόλη, ενώ σε ολόκληρη την μητροπολιτική περιοχή κατοικούν 211.370 κάτοικοι. Τέλος, στο Ηράκλειο βρίσκονται δύο από τα μνημεία στην λίστα με τα υπό ένταξη μνημεία στην UNESCO, η Κνωσός και οι Ενετικές Οχυρώσεις. Ελάτε να το γνωρίσουμε.
10) Κρήνες
Στο Ηράκλειο υπάρχουν πολλά όμορφα σιντριβάνια αλλά τρία είναι αυτά που τράβηξαν περισσότερο την προσοχή. Το πρώτο είναι η περίφημη Κρήνη Μοροζίνι ή όπως οι περισσότεροι την γνωρίζουν η Κρήνη με τα λιοντάρια. Πρόκειται για ένα από τα πιο διάσημα αξιοθέατα της πόλης, το οποίο δημιουργήθηκε το 1628 και πήρε το όνομα του από τον Ενετό Γενικό Προβλεπτή Φραντσέσκο Μαροζίνι.
Η δεύτερη αξιοσημείωτη κρήνη είναι η Κρήνη Μπέμπο, η οποία ήταν και η πρώτη στην πόλη. Δημιουργήθηκε μεταξύ 1552-1554 και πήρε το όνομα της από τον Ενετό Γενικό Προβλεπτή Γιαν Ματέο Μπέμπο.
Ακριβώς δίπλα θα βρείτε και την Κρήνη Σεμπήλ Χατζή, η οποία όπως θα έχετε ήδη αντιληφθεί ανήκει στην Οθωμανική περίοδο και πιο συγκεκριμένα χτίσθηκε το 1776. Πρόκειται για ένα από τα πιο όμορφα τουρκικά σεμπίλια (δημόσιες κρήνες), η οποία έχει κυκλικό σχήμα και καγκελωτά παράθυρα, όπου κάθε παράθυρο έχει μπροστά του μια βρύση!
9) Μουσεία
Στο Ηράκλειο υπάρχουν πολλά ενδιαφέροντα μουσεία και χώροι τέχνης, που αξίζει να επισκεφτείτε. Κατά την γνώμη μου, αξίζει να ξεκινήσετε από το Αρχαιολογικό Μουσείο Ηρακλείου, το οποίο είναι ένα από τα σπουδαιότερα μουσεία της Ελλάδας και της Ευρώπης. Περιέχει την πλουσιότερη και πιο ολοκληρωμένη συλλογή Μινωικής τέχνης στο κόσμο, με εκθέματα που καλύπτουν ιστορία 5500 χιλιάδων χρόνων.
Ακόμη, άλλα ενδιαφέροντα μουσεία της πόλης είναι το Ιστορικό Μουσείο Κρήτης, το οποίο παρουσιάζει μια συνολική εικόνα της ιστορίας της Κρήτης από τους πρώτους χριστιανικούς αιώνες έως τη σύγχρονη εποχή και το Μουσείο Καζαντζάκη, που βρίσκεται στο χωριό Μυρτιά και το οποίο αποδίδει έναν φόρο τιμής στον σπουδαίο αυτόν άνθρωπο.
Τέλος, μη παραλείψετε μια επίσκεψη στο Μουσείο Φυσικής Ιστορίας, το οποίο λειτουργεί μέσα στα πλαίσια του Πανεπιστημίου Κρήτης, όμως τα τελευταία χρόνια έχει τεράστια ανάπτυξη. Σήμα κατατεθέν του μουσείου το γιγάντιο δεινοθήριο, ένα ζώο που έζησε στην Κρήτη πριν από 9 εκατ. χρόνια!
8) Κεντρική Αγορά Ηρακλείου
Η κεντρική αγορά του Ηρακλείου ήταν κάποτε το μέρος όπου οι κάτοικοι της πόλης έβρισκαν συγκεντρωμένα μικροπωλητές, τεχνίτες και διάφορα άλλα καταστήματα όπου προμηθεύονταν τα είδη καθημερινής ανάγκης. Σήμερα φιλοξενεί καταστήματα με φρούτα, λαχανικά, βότανα, μπαχαρικά, τυροκομικά, κρεοπωλεία, ιχθυοπωλεία, τουριστικά είδη, καφενεία και εστιατόρια. Παρόλα τα χρόνια της, η αγορά συνεχίζει να διατηρεί το γραφικό της χαρακτήρα και αποτελεί σημείο συνάντησης για ντόπιους και τουρίστες καθημερινά. Στο τέλος του πλακόστρωτου δρόμου βρίσκεται η κρήνη Μπέμπο και η Κρήνη Σεμπήλ, ενώ αν περπατήσετε λίγο ακόμη θα βρεθείτε στην πλατεία Ελευθερίας, στο κέντρο της οποίας δεσπόζει το άγαλμα του Ελευθέριου Βενιζέλου!
7) Ενετική Λότζια
Ένα ακόμη κατάλοιπό της ενετικής περιόδου στο Ηράκλειο είναι η Λότζια (Loggia). Πρόκειται για ένα πανέμορφο κτίριο, το οποίο χτίστηκε μεταξύ 1626-28 από τον Φραγκίσκο Μοροζίνι, αυτόν που επίσης έχτισε την κρήνη με τα λιοντάρια! Αποτελεί χαρακτηριστικό παράδειγμα ενετικής αρχιτεκτονικής και χρησίμευε ως το αρχηγείο των Ενετών στην πόλη, όπου παίρνονταν όλες οι μεγάλες αποφάσεις σχετικά με πολιτικά, εμπορικά και οικονομικά θέματα! Σήμερα η Λότζια στεγάζει το Δημαρχείο του Ηρακλείου.
6) Ανάκτορο Φαιστού
63 χιλιόμετρα νοτιοδυτικά της πόλης του Ηρακλείου, θα βρεθείτε αντιμέτωποι με τα ερείπια του ανακτόρου της Φαιστού! Η Φαιστός ήταν πόλη της Μινωικής Κρήτης και τα ερείπια της πόλης βρίσκονται σε έναν χαμηλό λόφο στην πεδιάδα της Μεσαράς, με πανοραμική θέα στην τριγύρω περιοχή. Πρόκειται για το δεύτερο μεγαλύτερο ανακτορικό κέντρο μετά το παλάτι της Κνωσού, καθώς καταλαμβάνει έκταση 18 στρεμμάτων, ενώ θεωρείται μοναδική κοιτίδα πολιτισμικού πλούτου. Από τα μνημεία του αρχαιολογικού χώρου της Φαιστού ξεχωρίζουν το παλιό και το νέο ανάκτορο, τα βασιλικά διαμερίσματα, οι αποθήκες, τα εργαστήρια και άλλα. Από τα ευρήματα, εξέχουσα θέση κατέχει ο πασίγνωστος «Δίσκος της Φαιστού», που εκτίθεται στο Αρχαιολογικό Μουσείο Ηρακλείου.
5) Ενυδρείο Κρήτης
Λίγοι είναι αυτοί που γνωρίζουν ότι στην Κρήτη, και πιο συγκεκριμένα στο Ηράκλειο, βρίσκεται το μεγαλύτερο ενυδρείο της Ευρώπης! Το Cretaquarium είναι μια τρομερή εμπειρία από μόνο του, αφού στα πάνω από εξήντα ενυδρεία διαφορετικών μεγεθών, φιλοξενούνται εκατοντάδες είδη και χιλιάδες οργανισμοί από όλη την Μεσόγειο. Στην έκταση του Ενυδρείου υπάρχουν 100 διαφορετικά σημεία παρατήρησης, που επιτρέπουν στους επισκέπτες να δουν σε κοντινή απόσταση από μεγάλους θηρευτές καρχαρίες μέχρι μικροσκοπικούς ιππόκαμπους και φαντασμαγορικές μέδουσες.
4) Ανάκτορο Κνωσού
Το δεύτερο αρχαίο ανάκτορο που αξίζει να επισκεφτείτε αν βρεθείτε στην ευρύτερη περιοχή του Ηρακλείου είναι φυσικά το ανάκτορο της Κνωσού! Πρόκειται για το σημαντικότερο κέντρο του Μινωικού Πολιτισμού, από τους πλέον μεγαλειώδεις της ανθρώπινης ιστορίας, είναι ο μεγαλύτερος και ο πιο χαρακτηριστικός μινωικός αρχαιολογικός χώρος που ανακαλύφθηκε ποτέ στην Κρήτη. Αναπτύσσεται σε περίοπτη θέση πάνω στο λόφο Κεφάλα, 6 χλμ. νοτιανατολικά του Ηρακλείου, ανάμεσα σε ελαιώνες, αμπελώνες και κυπαρίσσια. Σύμφωνα με τη παράδοση αποτέλεσε έδρα του βασιλιά Μίνωα, η μορφή του οποίου είχε θεοποιηθεί και συγχρόνως, διοικητικό και θρησκευτικό κέντρο της ευρύτερης περιοχής. Επισκεπτόμενοι τον συγκεκριμένο αρχαιολογικό χώρο θα θαυμάσετε το αντίγραφο της περίφημης τοιχογραφίας του «Πρίγκιπα με τα κρίνα», την αίθουσα του θρόνου, την αίθουσα των διπλών πελέκεων, τις τοιχογραφίες των δελφινιών, την βασιλική έπαυλη, το θέατρο, τα εργαστήρια, τις αποθήκες και πολλά πολλά άλλα.
3) Εκκλησίες
Η Βασιλική του Αγίου Μάρκου βρίσκεται στο κεντρικότερο σημείο της πόλης και θεωρείται ένα από τα σημαντικότερα ενετικά κτίρια της πόλης! Ξεκίνησε να χτίζεται το 1862 από τους ενετούς, αφιερωμένος στον προστάτη της Βενετίας, τον Άγιο Μάρκο. Κατά την περίοδο της τουρκοκρατίας, αυτό το επιβλητικό κτήριο, μετατράπηκε σε τζαμί, προς τιμήν του Ντεφτερντάρ Αχμέτ πασά, ενώ όπως συνηθιζόταν, το κωδωνοστάσιο της βασιλικής γκρεμίστηκε και στη θέση του υψώθηκε μιναρές! Σήμερα, η Βασιλική του Αγίου Μάρκου φιλοξενεί την Δημοτική Πινακοθήκη του Ηρακλείου και την πλούσια κληρονομιά της.
Ο δεύτερος Ναός που αξίζει να επισκεφτείτε είναι αυτός που είναι αφιερωμένος στον Άγιο Τίτο! Βρίσκεται δίπλα στην ενετική οπλοθήκη και την Λότζια, ενώ χρονολογείται από το 961! Κατά την B΄ Βυζαντινή περίοδο ο ναός έγινε Μητρόπολη, ενώ αργότερα οι Βενετοί εγκατέστησαν τον Λατίνο αρχιεπίσκοπο του «Βασιλείου της Κρήτης», μετατρέποντάς το ναό σε Επισκοπή Λατίνων! Στα μέσα του 15ου αιώνα ο ναός καταστράφηκε, ενώ το κτίριο που βλέπουμε σήμερα άρχισε να κατασκευάζετε το 1869 από τους Οθωμανούς ως Τζαμί, ενώ μετά την απελευθέρωση μετατράπηκε σε χριστιανική εκκλησία!
Τέλος, αξίζει να περάσετε μια βόλτα και από τον Ναό του Αγίου Μηνά. Είναι αφιερωμένος στον Πολιούχο και προστάτη του Ηρακλείου, τον Άγιο Μηνά. Άρχισε να κατασκευάζεται το 1862 και ολοκληρώθηκε 33 χρόνια αργότερα. Η νέα μητρόπολη είναι μέχρι σήμερα ένας από τους πιο μεγαλοπρεπείς και επιβλητικούς ναούς της Ελλάδας, όντας ο τόπος αναφοράς για όλους τους θρησκευτικούς και ιστορικούς εορτασμούς της πόλης του Ηρακλείου, με αποκορύφωμα το πανηγύρι στις 11 Νοεμβρίου!
2) Νεώρια
Στο παλιό λιμάνι, ακριβώς απέναντι από το ενετικό φρούριο θα αντικρύσετε κάποιες μεγάλες σκεπαστές καμάρες, τα νεώρια ή αρσενάλια! Κατασκευάστηκαν και αυτά από τους Ενετούς, ως μέρος επισκευής των πλοίων τους. Κάθε θόλος προοριζόταν για μια γαλέρα και στο λιμάνι υπήρχαν τρία διαφορετικά συγκροτήματα συνολικά 19 νεωρίων που κτίστηκαν σε διαφορετικές χρονολογικές περιόδους. Δυστυχώς, σήμερα σώζονται μόνο τμήματα από 5 νεώρια, καθώς τα υπόλοιπα «θυσιάστηκαν» για την διάνοιξη της παραλιακής λεωφόρου στις αρχές του 20ου αιώνα!
1) Ενετικό Φρούριο Κούλες
Από την κορυφή της λίστας δεν θα μπορούσε να λείπει φυσικά το πιο χαρακτηριστικό αξιοθέατο του Ηρακλείου, το Ενετικό Φρούριο Κούλες. Όπως ανέφερα και παραπάνω βρίσκεται στο παλιό λιμάνι της πόλης και όπως ήδη θα έχετε αντιληφθεί, είναι και αυτό δημιούργημα των Ενετών. Κατασκευάστηκε μεταξύ 1523-1540 και η αρχική ονομασία του ήταν είναι Rocca al Mare, δηλαδή Φρούριο της Θάλασσας. Παλαιότερα υπήρχε και ένα δεύτερο μικρότερο φρούριο απέναντι του (Μικρός Κουλές), το οποίο γκρεμίστηκε για να φτιαχτεί η αποβάθρα στο σημερινό λιμάνι. Κατά την Οθωμανική περίοδο λειτούργησε ως φυλακή, ενώ προστέθηκε ένας μικρός φάρος. Σήμερα είναι επισκέψιμο για το κοινό και η θέα από την κορυφή του είναι απλά μαγική!
Πώς θα πάτε
Ο πιο εύκολος και οικονομικός τρόπος για να μεταβεί κάποιος στην Κρήτη και το Ηράκλειο είναι αεροπορικώς. Η Θεσσαλονίκη συνδέεται με το Ηράκλειο και τον Κρατικό Aερολιμένα Ηρακλείου Ν. Καζαντζάκης μέσω της Ryanair, όπου με σωστό προγραμματισμό μπορεί να βρει κάποιος εισιτήρια που ξεκινούν από 48€ μετ’ επιστροφής! Από εκεί και πέρα μπορείτε να προσεγγίσετε την πόλη και με πλοίο από το λιμάνι του Πειραιά.
Τι να φάτε
Η κρητική διατροφή, σημαντικό κομμάτι της κουλτούρας του νησιού, στηρίζεται σε τοπικές, αγνές και απλές πρώτες ύλες όπως το παρθένο ελαιόλαδο, τα λαχανικά, τα όσπρια, τα άγρια χόρτα αλλά και κρέατα, ψάρια και θαλασσινά. Κάποια από τα παραδοσιακά πιάτα που αξίζει να δοκιμάσετε είναι καλιτσούνια με σπανάκι, μάραθο ή αγριόχορτα, σφακιανές πίτες, κρεατότουρτα, χοχλιούς (σαλιγκάρια) μαγειρεμένους σε διάφορες συνταγές, χανιώτικο μπουρέκι, γαμοπίλαφο, μακαρόνια με ανθότυρο και βραστό ή οφτό (ψητό) κατσίκι, απάκι ή σύγκλινο (καπνιστό χοιρινό), χωριάτικα λουκάνικα αλλά και φρέσκα ψάρια και θαλασσινά. Θα τα συνοδεύσετε με άγρια χόρτα, ντάκο (κρητικό παξιμάδι με ντομάτα, ρίγανη, φέτα κι ελαιόλαδο) και γαλακτοκομικά προϊόντα όπως κρητική γραβιέρα, μυζήθρα και στάκα (κρέμα από φρέσκο γάλα). Θα γλυκαθείτε οπωσδήποτε με ξεροτήγανα, που είναι και το παραδοσιακό γλυκό για τους γάμους. Και φυσικά θα τσουγκρίσετε τα ποτήρια σας με τσικουδιά, το ποτό-σύμβολο των Κρητικών. Θα βρείτε επίσης τοπικά κρασιά, τοπικές μπίρες και αναψυκτικά.
Εάν το άρθρο σου φάνηκε ενδιαφέρον ή συνέβαλε στην ποιοτική πληροφόρησή σου, τότε μπορείς να κάνεις like στη σελίδα μου στο facebook: o_thessalonikios ή follow στο instagram!
Μουζακίδης Παντελής
