Ως Θεσσαλονικιός και Μακεδόνας η επίσκεψη μου στα Σκόπια ήταν από μόνη της μια πρόκληση. Προσπάθησα λοιπόν να προσπεράσω τις προκλήσεις και την προπαγάνδα της γειτονικής χώρας και να δω τη συγκεκριμένη πόλη με καθαρά τουριστικό γνώμονα. Σε έναν πολύ μεγάλο βαθμό τα κατάφερα και σας ζητάω να κάνετε το ίδιο!
Λίγα λόγια για τη πόλη
Τα Σκόπια είναι η πρωτεύουσα και μεγαλύτερη πόλη της Βόρειας Μακεδονίας, με πληθυσμό 467.257 κατοίκους. Είναι χτισμένα σε υψόμετρο 262 μ., στο κέντρο της Βαλκανικής χερσονήσου, με προσανατολισμό ανατολικά-δυτικά, κατά μήκος του ποταμού Βαρδάρη (Αξιού). Η πόλη γνώρισε ιδιαίτερη ανάπτυξη τα χρόνια της Οθωμανικής αυτοκρατορίας, όντας γνωστή ως «Ουσκιούπ», ενώ παρέμεινε υπό οθωμανική κυριαρχία για πάνω από 500 χρόνια και ήταν πρωτεύουσα του ομώνυμου σαντζακίου και κατόπιν ολόκληρου του Βιλαετιού του Κοσσυφοπεδίου. Τις τελευταίες δεκαετίες η πόλη έχει γεμίσει αγάλματα, μνημεία, ηρώα και γενικά διάφορα κτίρια με αναφορά στη Μακεδονική φυλή και τους ήρωες της εποχής, σε μια προσπάθεια ανάπτυξης του εθνικού φρονήματος. Επέλεξα λοιπόν για εσάς, όσα θεωρώ ότι είναι άξια προσοχής για κάποιον που επισκέπτεται την πόλη για πρώτη φορά.
Ploštad Makedonija
Αδιαμφισβήτητα η Πλατεία της Μακεδονίας (Ploštad Makedonija) είναι όχι μόνο το κεντρικότερο σημείο της πόλης, αλλά και ολόκληρης της χώρας. Είναι προφανώς η μεγαλύτερη της Βόρειας Μακεδονίας με συνολικό εμβαδό 18.500 τ.μ. και παίζει πολύ σημαντικό ρόλο για τους ντόπιους, αφού εκεί ανακηρύχτηκε η ανεξαρτησία της χώρας.
Στο κέντρο της υπάρχει ένα εντυπωσιακό άγαλμα εν ονόματι «ο Πολεμιστής πάνω στο άλογο» (Voin na konj) και προφανώς αναφέρεται στον Μ. Αλέξανδρο πάνω στον Βουκεφάλα. Το άγαλμα αυτό ανήγειρε Δήμος Σένταρ και τα αποκαλυπτήρια του έγιναν στις 8 Σεπτεμβρίου 2011, την ημέρα της 20ης επετείου ανεξαρτησίας από τη Γιουγκοσλαβία. Τριγύρω θα βρείτε πολλά ακόμη μνημεία και αγάλματα με πιο σημαντικά αυτά των Γκότσε Ντέλτσεφ, Ντάμε Γκρούεφ, Ιουστινιανού και του Κύριλλου και του Μεθόδιου.
Τέλος, αξίζει να βρεθείτε και στην πλατεία ακριβώς δίπλα, του Φίλλιπου του Β’ (Filip II Makedonski) για να δείτε το πελώριο άγαλμα του πατέρα του Μ. Αλέξανδρου, την εκκλησία του Αγ. Δημητρίου (Pravoslavna crkva Sveti Dimitrija) και το μνημείο του στρατιώτη (Spomenik na voinot).
Οι γέφυρες
Η πόλη των Σκοπίων, όπως ανέφερα και παραπάνω, διασχίζεται από τον Αξιό ποταμό ή όπως τον αποκαλούν οι ντόπιοι Vardar. Για να περάσετε από τη μια πλευρά του πλευρά στην άλλη, αρκεί να διασχίσετε μια από τις δεκάδες γέφυρες που υπάρχουν κατά μήκος του. Οι τρείς πιο όμορφες όμως είναι η πέτρινη γέφυρα (Kamen most), η γέφυρα μάτι (most οko) και η γέφυρα τέχνης (most na umetnosta).
Η πρώτη είναι η παλαιότερη και ταυτόχρονα η πιο διάσημη της πόλης. Έχει μήκος 214 μέτρα και πλάτος 6 μέτρα και χρονολογείται από τον 15ο αιώνα. Βέβαια με τους αιώνες «ταλαιπωρήθηκε» αρκετά, ειδικά στο σεισμό του 1555 από τον οποίο έπαθαν σοβαρές ζημιές οι τέσσερις κολόνες της, όμως ύστερα από συντηρητικές παρεμβάσεις, στέκει ακόμη αγέρωχη ενώνοντας το κέντρο των Σκοπίων με την παλιά πόλη. Ενδιαφέρον παρουσιάζει το γεγονός ότι το 1944 τοποθετήθηκαν στη γέφυρα εκρηκτικά από τους Γερμανούς χωρίς όμως τελικά να προκληθούν ζημιές. Ο λόγος που δεν πυροδοτήθηκαν μένει ακόμη μέχρι σήμερα ανεξερεύνητος.
Η δεύτερη κατά σειρά, η γέφυρα μάτι ή όπως είναι το επίσημο όνομα της «η γέφυρα των πολιτισμών της Μακεδονίας», χαρακτηρίζεται από πολλούς ως η πιο «κιτς» της πόλης. Οδηγεί στο Αρχαιολογικό Μουσείο των Σκοπίων και είναι διακοσμημένη με δεκάδες αγάλματα δεξιά και αριστερά της.
Τέλος, αξίζει να διασχίσετε την γέφυρα της τέχνης, η οποία θα λέγαμε ότι είναι πανομοιότυπη με την παραπάνω. Και αυτή είναι διακοσμημένη με 27 αγάλματα (13 δεξιά -13 αριστερά) και ένα στο κέντρο της, ενώ δημιουργήθηκε το 2014 στα πλαίσια της ανοικοδόμησης της πόλης. Αυτή η γέφυρα οδηγεί σε ένα εντυπωσιακό κυκλικό κτίριο, που είναι η Πρωτοβάθμια Εισαγγελία της Δημοκρατίας της χώρας.
Memorijalna kuḱa Majka Tereza
Το συγκριμένο σπίτι-μνημείο (Memorijalna kuḱa Majka Tereza) είναι αφιερωμένο στην ανθρωπίστρια και κάτοχο του Νόμπελ Ειρήνης, μητέρα Τερέζα. Η μητέρα Τερέζα γεννήθηκε στα Σκόπια και έζησε στη χώρα από το 1910 ως το 1928. Το κτίριο κτίστηκε στον δημοφιλή εμπορικό πεζόδρομο «Μακεδονίας», στο σημείο της ρωμαϊκής καθολικής εκκλησίας της Ιερής Καρδιάς του Ιησού, όπου βαφτίστηκε η μητέρα Τερέζα. Στο εσωτερικό του μπορεί κανείς να δει φωτογραφίες της χώρας από τις αρχές του 20ου αιώνα, όταν και ήταν ακόμα μέρος της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας, έπιπλα, ρούχα και φυσικά πολλά προσωπικά αντικείμενα της ίδιας της Μητέρας Τερέζας. Στόχος της έκθεσης είναι να ακολουθήσει τη ζωή της από τη γέννηση της στη πόλη των Σκοπίων, μέχρι το θάνατο της ως ιεραπόστολος. Η είσοδος είναι δωρεάν.
Ακριβώς δίπλα, υπάρχει μια εντυπωσιακή χριστιανική ορθόδοξη εκκλησία, η οποία είναι αφιερωμένη στους Κωνσταντίνο και Ελένη (Pravoslavna crkva Konstantin i Elena) και χρονολογείται από το 1926. Δυστυχώς δεν είναι επισκέψιμη αυτή τη περίοδο, καθώς βρίσκεται υπό συντήρηση. Σχεδόν κολλητά με την εκκλησία υπάρχει ένα ακόμη αξιοθέατο, ο Πύργος Φευντάλ (Feudalna kula). Πρόκειται για μέρος της οχύρωσης της τότε πόλης, όμως ούτε ο χρόνος που χτίστηκε ούτε ο κατασκευαστής του είναι γνωστοί. Πάντως πιθανότατα πρόκειται για έναν φεουδαρχικό πύργο κάποιου Τούρκου Μπέι. Και εδώ δε θα μπορέσετε να εισέλθετε, γιατί βρίσκεται στον περίβολο της εκκλησίας που συντηρείται.
Stara čaršija
Το Παλιό Παζάρι (Stara čaršija) θα έλεγα ότι είναι η καρδία και η ψυχή των Σκοπίων. Ιδρύθηκε πριν από 7 αιώνες και σήμερα είναι ένα από τα πιο διάσημα ορόσημα της πόλης, όντας μάλιστα το μεγαλύτερο παζάρι στα Βαλκάνια! Μέσα στα στενά λιθόστρωτα δρομάκια συνδυάζεται το παλιό με το μοντέρνο, απεικονίζοντας όλο το φάσμα της ιστορίας της πόλης. Αμέτρητα καταστήματα που πουλούν χρυσαφικά και χειροποίητα τοπικά προϊόντα, «τσαγάδικα» που σερβίρουν ακόμη τσάι σε ένα μικρό τυπικό ποτήρι σε μεταλλικό δίσκο, «κεμπαμπτζίδικα» και εστιατόρια με παραδοσιακά γλυκά, είναι λίγα από αυτά που θα συναντήσετε σε αυτή τη μουσουλμανική συνοικία.
Tvrdina Kale
Το Φρούριο των Σκοπίων, κοινώς ονομαζόμενο Φρούριο Καλέ (Tvrdina Kale), ή απλά Καλέ (από την τουρκική λέξη kale, που σημαίνει "φρούριο"), είναι ένα ίσως το πιο ιστορικό αξιοθέατο των Σκοπίων και βρίσκεται στο υψηλότερο σημείο της πόλης, με θέα στον ποταμό Βαρδάρη. Το πρώτο κτίριο σε αυτό το σημείο πιστεύεται ότι κατασκευάστηκε τον 6ο αιώνα π.Χ., όμως το φρούριο ανακατασκευάστηκε την Βυζαντινή περίοδο επί βασιλιάς του Ιουστινιανού Α, ενώ επεκτάθηκε τον 10ο και τον 11ο αιώνα μ.Χ.. Στην συνέχεια καταλήφθηκε από τους Βούλγαρους, Οθωμανούς και Αυστοούγγρους, ενώ καταστράφηκε μερικώς και πάλι από σεισμό το 1963. Σήμερα ύστερα από συντηρήσεις παραμένει το καμάρι της πόλης, όμως δεν είναι ανοιχτό για το κοινό. Αν μη τι άλλο η θέα από εκείνο το σημείο θα σας αποζημιώσει.
Porta Macedonia
Η πύλη της Μακεδονίας (Porta Macedonia) είναι μια θριαμβευτική αψίδα, που κατασκευάστηκε το 2012 και αποτελεί φόρο τιμής για τα 20 χρόνια ανεξαρτησίας της χώρας. Σχεδιάστηκε από την Valentina Stefanovska, την ίδια γλύπτρια που δημιούργησε το άγαλμα του Μ. Αλεξάνδρου, και είναι σκαλισμένη με ανάγλυφες σκηνές από την ιστορία της Μακεδονίας! Η αψίδα έχει ύψος 21 μέτρα και κόστισε 4,4 εκατομμύρια ευρώ, κάτι που αποτέλεσε μεγάλη κριτική προς την κυβέρνηση. Τέλος, η αψίδα περιλαμβάνει επίσης εσωτερικούς χώρους, εκ των οποίων ο ένας λειτουργεί ως κρατικό κατάστημα αναμνηστικών, καθώς και ανελκυστήρες και σκάλες που παρέχουν δημόσια πρόσβαση στην οροφή, που φέρεται ότι προορίζεται ως χώρος για γάμους!
Mustafaamija Mustafa Paša
Το Τζαμί του Πασά Μουσταφά (Mustafaamija Mustafa Paša) χτίστηκε το 1492, στα θεμέλια μιας μεσαιωνικής εκκλησίας, κάτι που μαρτυρά και η μαρμάρινη πλάκα πάνω από την μπροστινή είσοδο. Το συγκεκριμένο κτίριο είναι χαρακτηριστικός εκπρόσωπος της πρώιμης αρχιτεκτονικής της Κωνσταντινούπολης. Η βάση του είναι τετράγωνη και καλύπτεται από θόλο, η διάμετρος του οποίου είναι 16,3 μ., ενώ ο μιναρές ύψους 47 μ. είναι υψωμένος στο βόρειο τμήμα του τζαμιού, όντας χτισμένος από θρυμματισμένο ασβεστόλιθο. Στο εσωτερικό του υπάρχει ένας χώρος προσευχής, στο νοτιοανατολικό τμήμα του οποίου υπάρχει ένα μιχράμπ, από το οποίο διαβάζεται το Κοράνι. Σε αντίθεση με άλλα κτίρια της πόλης, το τζαμί δεν υπέστη σοβαρές ζημιές από το σεισμό του 1963. Ωστόσο, μετά το σεισμό πραγματοποιήθηκαν μερικές αναπλαστικές δραστηριότητες, με την τελευταία να ολοκληρώνεται το 2011. Τέλος, στο σημείο αυτό υπάρχει ένα ταφικό μνημείο (turbe), στο οποίο είναι θαμμένος ο ίδιος ο Μουσταφά και η κόρη του.
Mileniumski krst
Ο Σταυρός της χιλιετίας (Mileniumski krst) είναι ένα σύμβολο για τη χώρα, αλλά και για ολόκληρο τον Χριστιανισμό. Βρίσκεται στον κορυφή του όρους Vodno και έχει ύψος 66 μέτρα, όντας έτσι ένας από τους μεγαλύτερους σταυρούς στον κόσμο. Η κατασκευή του ξεκίνησε το 2002 και τελείωσε 2008, με σκοπό να χρησιμεύσει ως μνημείο 2.000 χρόνων Χριστιανισμού. Επιλέχθηκε αυτή η συγκεκριμένη τοποθεσία, αφενός για να είναι ορατός από παντού αλλά αφετέρου γιατί η θέση αυτή ήταν γνωστή από τον Οθωμανική περίοδο ως "Krstovar", που σημαίνει "Τόπος του σταυρού", καθώς εκεί υπήρχε ένας μικρότερος σταυρός. Τις βραδινές ώρες ο σταυρός φωτίζεται και γίνεται ακόμη πιο εντυπωσιακός, ενώ υπάρχουν σκέψεις για το χτίσιμο ενός μοναστηριού ακριβώς δίπλα. Για να τον προσεγγίσετε μπορείτε να χρησιμοποιήσετε είτε το τελεφερίκ, εκτός από τις Δευτέρες που δε λειτουργεί είτε κάποιο λεωφορείο, που σας αφήνει στη μέση της διαδρομής.
Τα Μουσεία
Τα Μουσεία που αξίζει κανείς να επισκεφτεί στα Σκόπια είναι δύο το Αρχαιολογικό Μουσείο (Arheološki muzej na Makedonija) και το Μουσείο Μακεδονικού Αγώνα (Muzej na makedonska borba).
Το πρώτο είναι ένα από τα ομορφότερα και πιο χαρακτηριστικά κτίρια της πόλης και θυμίζει έντονα αρχαιολογικό ναό. Και αυτό είναι πρόσφατα κατασκευασμένο, μόλις το 2014, και φιλοξενεί ευρήματα από διάφορα μέρη της χώρας. Στους τρείς του ορόφους λοιπόν, θα βρείτε βυζαντινούς θησαυρούς, εξελιγμένες 3D ανακατασκευές προϊστορικών προσώπων από κρανία και μια φοινικική βασιλική νεκρόπολη. Η είσοδος κοστίζει 120 δηνάρια, δηλαδή περίπου δύο ευρώ.
Το δεύτερο βρίσκεται ουσιαστικά αντικριστά στο Αρχαιολογικό Μουσείο και το βράδυ φωτίζεται με τα χρώματα της σημαία της χώρας (κόκκινο και κίτρινο). Το συγκεκριμένο μουσείο είναι ακατάλληλο για παιδιά, αφού είναι σκοτεινό και παρουσιάζει πολύ ρεαλιστικά τις κακουχίες των ηρώων της χώρας. Χαρακτηριστικά οι τοίχοι είναι μαύροι και ο φωτισμός πολύ χαμηλός, ενώ περιστοιχίζεται από φρικιαστικές ελαιογραφίες, που απεικονίζουν σκηνές μάχης και προδοσίας, με πιο χαρακτηριστική έναν νεκρό επαναστάτη κρεμασμένο από τα δοκάρια. Και εδώ η είσοδος κοστίζει 120 δηνάρια, δηλαδή περίπου δύο ευρώ.
Πώς θα πάτε
Απευθείας πτήση από τη Θεσσαλονίκη προς τα Σκόπια δεν υπάρχει, οπότε αν θέλετε να μεταβείτε στην πόλη εξ’ αέρος, θα πρέπει να πραγματοποιήσετε τουλάχιστον μια στάση. Η καλύτερη λύση είναι να μεταβείτε με την Ryanair μέχρι τη Βουδαπέστη και από εκεί με την Wizzair έως τα Σκόπια, με συνολικό κόστος 151ε μετ’ επιστροφής. Βέβαια, η απόσταση οδικώς είναι περίπου 2,5 ώρες και ο δρόμος ιδιαίτερα καλός, οπότε η ενδεδειγμένη λύση είναι να πάτε με το δικό σας μεταφορικό μέσο. Δε θα χρειαστείτε κάποια βινιέτα, αφού υπάρχουν διόδια σε όλη τη διαδρομή (σύνολο 7,5ε).
Πού θα μείνετε
Τα Σκόπια δεν είναι ένα τουριστικό θέρετρο και σε συνδυασμό με το γεγονός ότι δεν έχουν ευρώ αλλά δηνάριο, κάνουν το θέμα της διαμονής «παιχνιδάκι». Οι τιμές είναι πραγματικά πολύ χαμηλές, αφού μπορείτε εύκολα να βρείτε δωμάτιο σε πεντάστερο ξενοδοχείο με περίπου 50ε!! Η δική μου πρόταση είναι το Hotel De KOKA, ένα ξενοδοχείο 3 αστέρων με ιδιωτικό χώρο στάθμευσης, κομψά δωμάτια πλήρως εξοπλισμένα με πλάσμα τηλεόραση, ψυγειάκι, υδρομασάζ και ότι άλλο μπορεί να χρειαστείτε.
Πώς θα μετακινήστε
Τα Σκόπια είναι μια μικρή πόλη που το κύριο τουριστικό της ενδιαφέρον συγκεντρώνεται στο κέντρο της, το οποίο εύκολα περπατιέται με τα πόδια. Αν πάντως χρειαστείτε κάποιο μέσο μαζικής μεταφοράς, τότε θα πρέπει να χρησιμοποιήσετε τα τοπικά κόκκινα διώροφα λεωφορεία, που είναι και τα μοναδικά στη πόλη. Τα εισιτήρια κοστίζουν 30 δηνάρια, δηλαδή περίπου 50 λεπτά και τα προμηθεύεστε από τον οδηγό.
Τί να φάτε
Η κουζίνα της περιοχής είναι επηρεασμένη τόσο από τα Βαλκάνια όσο και από τη Μεσόγειο και τη Μέση Ανατολή. Το σχετικά ζεστό κλίμα της χώρας παρέχει εξαιρετικές συνθήκες ανάπτυξης για μια ποικιλία λαχανικών, βοτάνων και φρούτων, ενώ διαθέτει μεγάλη ποικιλία σε γαλακτοκομικά προϊόντα, κρασιά και τοπικά αλκοολούχα ποτά, όπως η ρακή. Το εθνικό πιάτο της χώρας λέγεται Tavče gravče, το οποίο περιέχει φασόλια και σερβίρεται μέσα σε πήλινο δοχείο, ενώ το εθνικό ποτό είναι η μαστίχα. Ένα καλό εστιατόριο που ισορροπεί μεταξύ του παραδοσιακού και του μοντέρνου είναι το Kolektiv, εκεί μπορείτε τα δοκιμάσετε όλα τα τοπικά πιάτα, καθώς και μπέργκερ, πίτσα και άλλα χειροποίητα fast food. Προτείνω επίσης να δοκιμάσετε κεμπάπ και τοπικά γλυκά συνδυασμένα με τσάι, στο παλιό παζάρι, καθώς επίσης να πιείτε έναν καφέ ή ποτό με θέα το ποτάμι, σε ένα από τα πλοία που είναι αραγμένα εκεί. Το πρώτο στη σειρά λέγεται Senigallia και λειτουργεί και ως ξενοδοχείο.
Χρήσιμες πληροφορίες
Στη Βόρεια Μακεδονία ταξιδεύουμε με Διαβατήριο ή Αστυνομική Ταυτότητα νέου τύπου, όπου τα στοιχεία να αναγράφονται με λατινικούς χαρακτήρες.
Στα Σκόπια η γλώσσα που χρησιμοποιείται είναι τα σλαβομακεδόνικα, ενώ οι περισσότεροι μιλούν επίσης αλβανικά, ρώσικα, σέρβικα, ρουμάνικα και βοσνιακά, ανάλογα με τη περιοχή και τη καταγωγή τους. Οι νεότεροι γνωρίζουν και αγγλικά, ενώ όλοι είναι πρόθυμοι να βοηθήσουν αν γνωρίζουν.
Το νόμισμα της χώρας είναι το Δηνάριο της Βόρειας Μακεδονίας (MKD) και η ισοτιμία του αυτή τη στιγμή είναι 1€ = 61,36 δηνάρια.
Τα Σκόπια είναι μια ώρα πίσω από την Ελλάδα (GMT +2).
Μετατρέψετε τα χρήματα σας είτε στις δεκάδες τράπεζες που υπάρχουν στην πόλη, είτε στα ανταλλακτήρια, που αναγράφουν τις ισοτιμίες, αφού παίρνουν πολύ μικρή προμήθεια. Σε πολλά μαγαζιά δέχονται και ευρώ.
Η μετάβαση προς και από το αεροδρόμιο των Σκοπίων είναι απλή, αφού υπάρχουν δρομολόγια λεωφορείων, που θα σας μεταφέρουν στο κέντρο της πόλης σε μισή ώρα με 180 δηνάρια (περίπου 3ε).
Η Ελληνική πρεσβεία στα Σκόπια βρίσκεται στην οδό Borka Taleski 6 και το τηλέφωνο της είναι +3892 3219260.
Τα Σκόπια και γενικά όλη η χώρα έχουν ηπειρωτικό υπομεσογειακό κλίμα, κάτι που σημαίνει ψυχροί χειμώνες και θερμά καλοκαίρια. Από τη στιγμή που δεν βρέχεται από θάλασσα, αλλά ούτε φημίζεται για χειμερινά σπορ, καλό θα ήταν να το αποφύγετε αυτές τις εποχές. Σαν μια περιοχή με πολύ πράσινο, ιδανική περίοδος είναι η άνοιξη όταν θα είναι όλα ανθισμένα ή ακόμη το φθινόπωρο.
Προτεινόμενες εκδρομές → Οχρίδα, Μπίτολα, Πρίστινα
Εάν το άρθρο σου φάνηκε ενδιαφέρον ή συνέβαλε στην ποιοτική πληροφόρησή σου, τότε μπορείς να κάνεις like στη σελίδα μου στο facebook:o_thessalonikios ή follow στο instagram!
Μουζακίδης Παντελής